Historia gminy

NAZWA WSI

Wieś Záhoří ma dwie części: górną, większą, która półkolem otacza górny przysiółek, gdzie znajduje się wydajne źródło wody oraz zabudowania gospodarcze, oraz dolną, rozciągającą się wzdłuż dolnego przysiółka i nad potokiem wywierającym w górnym przysiółku w studni. Tę część stanowią domy chłopskie, które dawniej należały do jednego gospodarstwa. Nazwa wsi pochodzi od położenia za górą [czes. za horou].

Pipice pochodzą prawdopodobnie od imienia Pípa, Proseč od przerąbywania [czes. prosekávání], Smrčí – młody świerkowy [czes. smrkový] las, Dlouhý prawdopodobnie od długiego wzgórza [czes. dlouhý vrch].

KRAJIŠTĚ

Jednostka administracyjno-terytorialna Hornojizerské krajiště zajmowała, według Ing. Vaníčka, niemal całą ziemię semilską i jilemnicką. To kotlina z licznymi wzgórzami, spośród których najwyższym jest Hvězda koło Příchovic /958 m/, góra Žalý /1 012 m/ i Kozákov /743 m/, rozczłonkowana stromymi zboczami opadającymi ku Izerze, Kamenicy i ich dopływom, zamknięta od strony południowej grzbietem Kozákova a od strony północnej pasmem Karkonoszy. Wschodnią granicę tworzy masyw Žalego. Mniej więcej w połowie północnej granicy znajduje się przełęcz Novosvětský průsmyk, jedyne przejście z Czech na Śląsk w tych stronach.

Krajiště miało swój zamek. Był nim Navarov, zbudowany na wysokiej skale nad zbiegiem Zlatego potoka i rzeki Kamenice. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1380 roku. Prowadził tędy szlak nazywany Śląskim, czy też Karkonoskim. Z Záhoří od kapliczki prowadzi pod nazwą Trhovka (prawdopodobnie w stronę targów [czes. trhy] w Turnovie), na terenie Josefina nazywany jest Drogą Turnovską, a w kierunku południowego zachodu do przełęczy biegnie jako Vzdychánek. Z Vzdychánku droga prowadzi krótkimi serpentynami do Prackova, Vesca oraz do Turnova. Dla pieszych i zwierząt jucznych funkcjonował skrót przez Prochody i wieś Klokočí.

W kierunku Semil prowadzi ścieżka na wschód od Slapu. Odcinek ten nazywany jest Drogą Praską [Pražská silnice], Okolnicą lub Szlakiem Zielonym [Zelená cesta]. Z Trhovki prowadziła ścieżka przez przysiółek do Zdoliny, do starej kuźni (budynek nr 2), potem wąwozem do rzeźby Maryi Panny, potem przez pole, na którym została w 1960 roku rozorana przez PGR Chuchelna, później przez strumyk i chłopski lasek, gdzie jest wciąż, choć w niewielkim stopniu, widoczna, do dawnego podmoklickiego folwarku i do Semil. Przy tej drodze skręcającej z obecnej drogi prowadzącej na Kozákov stoi granitowy kamień milowy.

Na ścieżce pod Vzdychánkiem kończy się droga prowadząca od Radostnej przez las Javorník, która nazywana jest Příchodník a przy Slapie przy rzeźbie Maryi Panny kończy się stara droga nazywana Příčnice.

Od Vzdychánku, od Zásadki /miejsce przy źródle na przełęczy Vzdychánku – nieistniejąca już osada/ wprawo na drogę Kuchelską po zboczu przez pole do Plesa a potem do Chuchelny lekko w dół.

Z Semil prowadzi ścieżka do Kapliczki Sejkorskiej do Podbozkova przez Bozkov do jesenskiego młyna, do Trojánków, Stanovego, Olešnicy, Příchovic, pod górę Hvězda, do Kořenova a stąd za granicę Czech.

OSADNICTWO

Wartownicy zlokalizowani byli na wzgórzach, które do dnia dzisiejszego noszą nazwy Stráž, Strážník, Varta, Vartiště, ale też Hvězda /pol. Gwiazda – ogień na niej przypominał gwiazdę na niebie/ oraz Kozákov /od kozaka – patrolu konnego/. Sygnały ogniowe przyjmował Kozákov, przekazywano je na wzgórze Mužský koło Mnichovego Hradiště, stąd odbierało go Ládví powyżej Pragi.

A może Drábovna na Kozákovie była schronieniem dla żołnierzy w razie złej pogody? Z okienka Drábovny dobrze widoczny jest szczyt Mužský /18 km w linii prostej/, na którym również było kilka stanowisk patroli a ponadto stwierdzono tu osadnictwo istniejące już w okresie grodziskowym. Są tam także skalne pomieszczenia zwane Drábské světničky, które około 1000 lat przed naszą erą miał w skałach wyciosać lud kultury łużyckiej. Z Drábovny widać także górę Hvězda /19 km/.

ZNIESIENIE KRAJIŠTĚ

W czasach Jana Luksemburczyka Śląsk został na stałe przyłączony do Czeh /dopiero Maria Teresa ponownie go utraciła/, szlak nie był już strzeżony i jednostka administracyjna "krajiště" straciła swoje uzasadnienie i została zlikwidowana. Król jako właściciel ziemi pozostawił ją szlachcie w celu dalszej kolonizacji. Záhoří zostało prawdopodobnie przekazane w darowiźnie zakonowi dominikanów w Turnovie. Wówczas prawdopodobnie były założone trzy nowe zagrody, różniące się swoim charakterem od pierwszych siedmiu. Ostatni pas ziemi na granicy z Chuchelną pozostał pusty i prawdopodobnie jako pusty został sprzedany w XVII wieku i przyłączony do działek nr 1 i nr 10.